απόσπασμα: Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας - Αίγυπτος (1927)
 |
| πηγή |
Είναι μια καρδιά ορθή, σαν έρθει η ώρα της ! Τέτοια μου αποκαλύφτηκε η Σφίγγα, όταν, λίγο πιο πέρα από τις πυραμίδες, την αντίκρισα σήμερα για πρώτη φορά.
Πελεκημένη σε κίτρινο βράχο, τεράστια, ανασηκώνει το κεφάλι πάνου από την άμμο, κατά την ανατολή, με αγωνία, σα να μάχεται να διακρίνει, πρώτη αυτή, τον ήλιο. Χτες είχε πεθάνει και κατέβηκε στη σκιά, και σήμερα τον προσδοκά ν' αναστηθεί, ν' ανασηκωθεί παντοδύναμος από τη Λιβυκήν έρημο και να ζεστάνει τις καρδιές των φυτών και των ανθρώπων.
Είναι το αρχαιότερο άγαλμα της Αιγύπτου. Τέσσερεις χιλιάδες χρόνια πριν Χριστού υψώνουνταν ακόμα εδώ στην άμμο και περίμενε, κάθε πρωί, την ανατολή με αγωνία. Ήταν βαμμένη κόκκινη. Τα χείλη της είναι πλατιά, φιλήδονα, ζωώδη, σα φελάχας. Ένας αέρας πίστης και τρόμου στη φαρδιά, ακρωτηριασμένη της όψη. Τα μάτια της κοιτάζουν με φρίκη, εκστατικά, ολάνοιχτα, στην έρημο.
Όταν ήταν πνιμένη, ως το λαιμό, μέσα στην άμμο, το κεφάλι αυτό θα ήταν φρικιαστικό, σαν προάγγελμα της μελλούμενης μοίρας του ανθρώπου. Δυστυχώς τώρα την καθάρισαν από την άμμο, λευτέρωσαν το λιονταρίσιο της σώμα και τα μακριά ξαπλωμένα πόδια και το ναό ανάμεσα στα σκέλη της. Φάνηκαν τα μεγάλα ανάγλυφα στα στήθη της να φωνάζουν: «Βοήθεια Eσύ που είσαι γιος μου, γλίτωσέ με απ' την άμμο !»
Έτσι, χιλιάδες χρόνια, φωνάζει στον άνθρωπο. Κι ο άνθρωπος ολοένα τη λευτερώνει, μα η άμμος ξανάρχεται και την πνίγει. Η έρημος την πολιορκεί και θα τη φάει. Σωτηρία δεν υπάρχει. Το νιώθει, και γι' αυτό είναι τα μάτια της τόσο έντρομα, και γι' αυτό φωνάζει.
Θυμούμαι τους στίχους που αφιέρωσε στη Σφίγγα ένας σύχρονος ποιητής της Αιγύπτου:
Με το πρόβλημά σου έμπλεξες το νου των ανθρώπων. Μίλησε και φώτησέ μας με τις διδαχές της Ιστορίας. Δεν είσαι εσύ που είδες τη δόξα του Αλεξάνδρου και τα αίσχη του Καίσαρα; Σήμερα τα μάτια σου δε βλέπουν παρά ένα ταπεινό χωριό.Μα για έναν άνθρωπο που γλίτωσε από τα πρόχειρα αυτά ιστορικά και μεταφυσικά ρωτήματα, η Σφίγγα είναι βουβή, κουφή, τυφλή—ούτε κι υπάρχει ρώτημα (αυτό είν' η ευγένεια κι η ματαιότητα του ανθρώπου), όμως ούτε απόκριση υπάρχει.
Ο Χάρτης της Περιοχής
Το Βιβλίο
