Εις την Πόλιν

περιοχή: Ιστανμπούλ, Τουρκία
απόσπασμα: Μ. Καραγάτσης, Περιπλάνηση στον κόσμο - Βυζάντιο, Πόλη ή Ισταμπούλ (1951)

πηγή

   Αρχιτεκτονικώς τα τζαμιά της Πόλης δεν είναι παρά σχεδόν αντιγραφή του βυζαντινού ναού. Το όνειρο όλων των σουλτάνων ήταν να κτίσουν ένα τζαμί που να ξεπεράσει την Αγιά Σοφιά σε μέγεθος κι ομορφιά. Έκαναν ό,τι μπορούσαν. Μα δεν το κατάφεραν... Η μοναδική αρχιτεκτονική διαφορά του

Η Ιωνία που Χάθηκε & Η Ιωνία που Σώθηκε

περιοχή: επαρχία Ιζμίρ, Τουρκία
απόσπασμα: Μ. Καραγάτσης, Περιπλάνηση στον κόσμο - Νοσταλγικοί Περίπατοι στη Σημερινή Σμύρνη (1951)

πηγή

Το άλλο πρωί φεύγω για τον Τσεσμέ.  Βρέχει. Ο ουρανός είναι μαύρος, η θάλασσα μολυβιά. Έτσι θέλησε να με αποχαιρετήσει η Σμύρνη.

   Ο δρόμος ξαπλώνεται πλάι στην ακρογιαλιά. Ύστερα αφήνει τη θάλασσα και εισχωρεί προς τα μεσόγεια. Πρώτη φορά τον βλέπω αυτόν τον δρόμο. Κι όμως τον ξέρω. Και προσπαθώ να τον αναπαραστήσω με τη φαντασία μου, όπως ήταν εκείνες τις μαύρες ημέρες κάποιου Αυγούστου. Γεμάτος από ένα ποτάμι χακί που έφευγε πανικόβλητο προς τον Τσεσμέ. Ανάμεσα στους ασύνταχτους στρατιώτες ένα πλήθος τρομοκρατημένο γυναικόπαιδα που φεύγουν, φεύγουν... Στο βάθος του ορίζοντα, η κατάμαυρη και κάθετη καπνοστήλη της πυρπολημένης Σμύρνης. Σ' αυτόν τον δρόμο, εκείνες τις ημέρες, έκλεισε ένα κεφάλαιο τριάντα αιώνων ελληνικής ιστορίας. Σε τούτα τα χώματα θάψαμε την τρισχιλιόχρονη αυτοκρατορική μας εποποιία. Και γυρίσαμε στα χώματα της κοιτίδας μας. Κλειστήκαμε στα άκαρπα βουνά μας. Κι είπαμε:  «Εδώ πια θα μείνουμε για πάντα»...

Η Καρδιά του Ισπαχάν

περιοχή: Ισπαχάν, Ιραν
απόσπασμα: Τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ του BBC, Τα 80 Μεγαλύτερα Θαύματα του Ανθρώπου (2005)

σημείωση: Ο ιστορικός της Τέχνης Dan Cruickshank επισκέπτεται το στολίδι της Περσίας.

Ανυπομονώ να δω μια χώρα που τη διασχίζουν πολλοί αρχαίοι εμπορικοί δρόμοι. Έτσι, πάω στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, κάποτε γνωστή ως Περσία.

   Από την επανάσταση του 1979 [σημ.: που οδήγησε στην εκθρόνιση του σάχη Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί και την επικράτηση του Αγιατολάχ Χομεϊνί], η χώρα θεωρείται ένα καζάνι όπου βράζει ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός. Ο Τζωρτζ Μπους, ο νεώτερος έφτασε στο σημείο να συμπεριλάβει το Ιράν στην ετικέτα «Άξονας του Κακού». Δύσκολα όμως μπορεί να συμβιβαστεί η εικόνα μιας μοχθηρής κοινωνίας με την εικόνα της πολύβουης και φιλικής αγοράς εδώ στο Ισπαχάν. Είναι ολοφάνερο ότι αποτελεί μέρος ενός αρχαίου, εκλεπτυσμένου και εξαιρετικά καλλιεργημένου πολιτισμού.

Τουριστικός Χάρτης για τη Γη της Επαγγελίας

περιοχή: Μάνταμπα, Ιορδανία
απόσπασμα: Τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ του BBC, Τα 80 Μεγαλύτερα Θαύματα του Ανθρώπου (2005)

σημείωση: Ο ιστορικός της Τέχνης Dan Cruickshank επισκέπτεται τους Αγίους Τόπους.

πηγή

Το επόμενο πρωί αφήσω την Πέτρα και κατευθύνομαι  κατά μήκος μιας από τις μεγάλες εμπορικές οδούς του αρχαίου κόσμου, τη Λεωφόρο του Βασιλιά [σημ.: ένωνε την Αίγυπτο με τα εμπορικά κέντρα της Ιορδανίας και της Συρίας]. Αυτό το μονότονο τοπίο της ερήμου ήταν κάποτε το ιερό επίκεντρο των τριών μεγαλύτερων θρησκειών του κόσμου: του Ιουδαϊσμού, του Χριστιανισμού και του Ισλαμισμού.

Δοκιμασία στην Αρκτική Έρημο

περιοχή: Ντάνμαρκ Φιορδ, Γροιλανδία
απόσπασμα: του Δανού εξερευνητή της Αρκτικής, Έτζναρ Μίκελσεν, φθινόπωρο 1910, όπως περιέχεται στην ανθολογία του Έρικ Νιούμπι "Τα Μεγάλα Ταξιδιωτικά Ρεπορτάζ"

σημείωση: Το πλοίο Αλαμπάμα απέπλευσε από την Κοπεγχάγη το 1909 με σκοπό να βρει στοιχεία για μια προηγούμενη αποστολή Δανών χαρτογράφων που χάθηκαν στην βορειοανατολική Γροιλανδία το 1907. Το Αλαμπάμα παγιδεύτηκε στους πάγους στην περιοχή της νήσου Σάννον. Ο Μίκελσεν μαζί με τον μηχανικό του πλοίου, Ίβερ Ίβερσεν ανέλαβαν να ψάξουν στην παγωμένη ερημιά για τα στοιχεία, όμως αντιμετώπισαν τρομερές δυσκολίες κατά την πολύμηνη επιστροφή τους.

Ξανά και ξανά... η πείνα αναδυόταν και έδιωχνε κάθε άλλη αίσθηση από τη συνείδησή μας. Τη νιώθαμε σαν πόνο σωματικό, μια αφόρητη επιθυμία για τροφή.

   Ο Ίβερ ήρθε και πάλι δίπλα μου και για μερικά λεπτά βαδίζαμε σιωπηλοί, με πόδια ασταθή, παραπατώντας και σκοντάφτοντας κάθε τόσο ο ένας πάνω στον άλλο. Ήταν αδύνατο να συνεχίσουμε έτσι. «Ή πίσω ή μπροστά Ίβερ, δεν με νοιάζει που. Αλλά δεν γίνεται να περπατάμε δίπλα δίπλα, όσο κι αν το θέλουμε».